Hz. Ömer (r.a)'dan rivayet edilmiştir: Resulullah (s.a.v)'in şöyle buyurduğunu işittim:
"Ameller, niyetlere (Bir rivayette: niyete [1]) göre değerlendirilir. Herkese ancak niyet ettiği şey vardır. Öyleyse kimin hicreti, Allah'a ve Resülüne ise, onun hicreti Allah ve Resulünedir. Kimin hicreti de elde e-deceği bir dünyalığa veya evleneceği bir kadına ise, onun hicreti de o hicret ettiği şeyedir.[2]
Buhârînin bir rivayetinde ise, Alkame b. Vakkâs el-Leysî der ki:
"Ömer ibnu'l-Hattâb (r.a)'ın minber üzerinde şöyle dediğini işittim:
Ameller, niyetlere göre değerlendirilir. Herkese ancak niyet ettiği şey vardır. Öyleyse kimin hicreti, elde edeceği bir dünyalığa veya ni-kahlanacağı bir kadına ise, onun hicreti o hicret ettiği şeyedir.[3]
2. Ebu Mûsâ el-Eş'arî (r.a)'dan rivayet edilmiştir:
Resulullah (s.a.v)'e; cesurluk, hamiyet [4] ve riya için çarpışan kişinin, yani bunların hangisinin Allah yolunda olduğu soruldu. O da:
Bir rivayette İşte o kimse, Allah yolundadır" ilavesi yer almaktadır.[7]
Nesâî ile Ebu Davud'un rivayetinde ise, Ebu Mûsâ el-Eş'arî şöyle der:
Birbedevî, Resulullah (s.a.v)'e gelip:
Bir adam, anılmak için savaşıyor, (bir adam) övülmek için savaşıyor, (bir adam) ganimet elde etmek için savaşıyor ve (bir adam da kahramanlıktaki) derecesini göstermek için savaşıyor. Bunların hangisi Allah yolundadır?' diye sordu. O da:
Kim Allah'ın kelimesinin hakim olması için savaşırsa, İşte o kimse, Allah yolundadır' diye cevap verdi.[8]
Nesâî, (Bir adam) övülmek için savaşıyor" ifadesini zikretmemiştir.
[1] Buhâri, Eymân 23, Itk 6, Nikâh 5, Hiyel 1; Müslim, İmaret 155 (1907)
[2] Buhâri, Bed'ü'1-Vahy 1, İmân 41, Itk 6, Menâkıbu'I-Ensâr 45, Nikâh 5, Hiyel 1; Müslim, İmaret 155 (1907); Ebu Dâvud, Talâk 11 (2201); Tirmizi, Fezaİlu'I-Cihâd 16 (1647); Nesâî, Taharet 60, İbn Mâce, Zühd 26 (4227); Ahmed b. Hanbel, 1/25
[3] Buhâri, Bed'ü'I-Vahy 1, İmân 41, Itk 6, Nikâh 5, Eymân 23, Hiyel 1; Müslim, İmaret 155 (1907)
[4] Hamlyyct" kelimesi sözlükte; fanatizm, tutuculuk, izzeti nefis, gayret, kavim ve kabile müdafaası gibi anlamlara gelmektedir. Buna göre kişi, Allah yoluna çıktığında, bu tür bir amaca kendisini nispet edecek olursa, bunun yaptığının doğru olmadığı anlatılmak istenilmektedir, (ç)
[5] Allah'ın kelimesinden maksat; "La İlahe illallah"dır. Bu kelime-i tevhidi yaymak, ulaştırmak ve her tarafa hakim kılmak için savaşan kimseler, Allah yolunda savaşmış olurlar. Bunun dışında herhangi bir maksatla savaşa çıkan kimselerin ise Allah yolunda savaşmış olmalarından bahsedilemez, (ç)
[6] Buhâri, Cihad 15, Farzu'1-Hums 10; Müslim, İmaret 149-150 (1904); Ebu Dâvud, Cihad 15 (2517); Tirmizî, Fezâilu'l-Cihad 16 (1646); Nesâî, Cihad 21; İbn Mâce, Cihad 13 (2783); Ahmed b. Hanbel, 4/404, 405, 417
[7] Buhâri, fim 45, Cihad 15, Farzu'1-Hums 10, Tevhid 28; Müslim, İmaret 149, 150, 151 (1904)
[8] Ebu Dâvud, Cihad 15 (2517); Nesâî, Cihad 21
