Nüzûl Sebeblerinde Kullanılan Tabirler
Bazan iki rivayetten birinde:***** (okudu) sözü bulunabilir. Bu durumda ravi, âyetin indiğini kastederek: ***** (nâzil oldu) tabirini kullanır.Tirmizi'nin sahih senedle İbnu Abbas'dan rivayet ettiği şu haberdin İbnu Abbas şöyle der: Bir Yahudi Hz. Peygamber'e gelerek; Allah gökleri şöyle, yeryüzünü şöyle, dağları şöyle, diğer mahlukatı da şöyle yaratsaydı ne olurdu? Buna ne dersin Ya Ebâ'l-Kâsım? diye sordu. Bunun üzerine ***** «Allah'ı gereği gibi takdir edemediler.» (En'am, 91.) âyeti nâzil oldu. Buhari'deki hadis: Resûlullah okudu, lafzı ile zikredilmektedir. Doğru olan da budur, çünkü âyet Mekki'dir.
Bunun misali;
Buna bir diğer misal, Buhâri'nin Enes'den rivayetidir. Enes şöyle der. Abdullah b. Selâm Resûlullah'ın (s.a.v.) geldiğini duyunca yanına koşar ve: Sana peygamberden başkasının bilemiyeceği üç soru sormak istiyorum, der. Bunlar; kıyametin ilk alameti nedir? Cennet ehlinin yiyeceği ilk yemek hangisidir? Doğan çocuk annesine mi, yoksa babasına mı çeker? sorulandır. Resûlullah; Bunları bana Cebrâil az önce haber verdi, deyince Abdullah: Gerçekten Cebrâil mi haber verdi, diye sorar. Resûlullah: Evet, buyurur. Abdullah: Cebrâil Yahudilerin düşmanı bir melektir, deyince Resûlullah: ***** «...senin kalbine Kur'ân'ı indirdiği için, kim Cebrail'e düşman olursa...» (Bakara, 97.) âyetini okudu.
İbnu Hacer, «Buhârî Şerh»inde bu hadisle ilgili şu açıklamayı getirir: Hadisin mânasına bakılırsa Resûlullah âyeti, Yahudinin sözüne cevap olarak okumuştur. Bu da, âyetin o anda nâzil olmadığını gösterir. Doğru olan da budur. Âyetin, Abdullah b. Selâm'ın kıssası dışında bir kıssadan dolayı indiği de söylenebilir.
